Akademickie patenty i zgłoszenia patentowe z Podkarpacia

Kombajn do zbioru wierzby energetycznej.

Liczba zgłoszeń patentowych zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest np. kultura patentowania rozumiana jako świadomość wagi zagadnienia i nawyk by prace badawcze kończyć wnioskiem patentowym lub przynajmniej konsultacją z rzecznikiem donośnie sensu i możliwości wykonania zgłoszenia. Czasami mogą być wynalazki i pomysły nie zgłoszone do ochrony bo po prostu nie ma takiej tradycji. W innym przypadku może to być brak wiedzy co do kosztów ochrony własności intelektualnej, jeszcze w innym będzie to bariera związana z biurokracją pojawiającą się w przypadku tej procedury.

Jak wygląda Podkarpackie w liczbach na tle pozostałych województw Polski Wschodniej:

Liczba zgłoszeń patentowych / udzielonych patentów w poszczególnych latach

W liczbach bezwzględnych woj. Podkarpackie nie lokuje się wysoko w krajowych klasyfikacjach w ilości opatentowanych wynalazków. W badaniach prof. Eugeniusza Sobczaka z Politechniki Warszawskiej uwzględniających potencjały gospodarczo-naukowe woj. Podkarpackie jest na 7 miejscu w kraju. Na tym tle liczba zgłoszeń i uzyskanych patentów przedstawiona w tabeli powyżej jest dobrym wskaźnikiem.

Istotna część patentów województwa Podkarpackiego pochodzi z Politechniki Rzeszowskiej. Zgloszenie Tabela poniżej obrazuje liczbę zgłoszonych oraz otrzymanych przez Politechnikę Rzeszowską patentów w poszczególnych latach.

 Liczba zgłoszeń patentowych / udzielonych patentów w poszczególnych latach

Należy zauważyć, że znaczna część prac badawczych Politechniki jest prowadzona w konsorcjach z zakładami przemysłowymi lub zagranicznymi instytucjami badawczymi. Proces opatentowania wynalazku opracowanego w ramach konsorcjum w znacznym stopniu się komplikuje.

Warto zwrócić uwagę na te patenty, które wchodzą w fazę produkcyjna lub zostały sprzedane. Czasami proste konstrukcje mogą ułatwić życie i takie patenty są bardzo cenne. Przykładem jest tu patent „ nastawnej rampy do pokonywania przeszkód poprzecznych”, który już został zakupiony przez jedną z firm z zamiarem produkcji.

Dla osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach inwalidzkich dużym problemem jest pokonanie przeszkód poprzecznych w postaci progów, krawężników stopni podwyższających. Konieczna jest wtedy pomoc innych osób. Wynalazek ma na celu stworzenie udogodnienia do pokonywania przeszkód poprzecznych. Głównym elementem konstrukcyjnym jest płyta aluminiowa wzmacniana belkami profilowanymi oraz wspierającymi ją ramionami. Ramiona połączone są z płytą poprzez siłowniki bądź serwonapędy. Przy pomocy wyłącznika elektrycznego uruchamiane są napędy, które podnoszą jedną stronę rampy i opierają ją na progu. W warunkach domowych i biurowych cała konstrukcja ma wysokość 2-3 cm. Wymiary są tak dostosowane, by kąt nachylenia rampy nie przekraczał ustalonej wartości. Urządzenie powstało głównie z myślą o umożliwieniu poruszania się osobom niepełnosprawnym. Może być stosowana w systemach magazynów, usprawnieniu transportu wewnętrznego w zakładach produkcyjnych, wszędzie tam gdzie nie można zbudować stałych podjazdów. Progi ze stałą dobudową najazdów nie mogą być stosowane bo np. drzwi muszą być zamykane. Wynalazek powstał z życiowej potrzeby jednego z członków zespołu, który porusza się na wózku inwalidzkim.

Innym przykładem są patenty opracowane przy współudziale prof. Witolda Niemca. Otóż w woj. Podkarpackim i sąsiednich województwach dużo jest nieużytków i ugorów. Struktura agrarna jest taka, że dominują gospodarstwa o małych areałach. Jedną z propozycji zagospodarowania nieużytków jest produkcja wierzby energetycznej. Aby ta praca mogła być efektywnie wykonana musi być odpowiednie oprzyrządowanie. W świecie produkowane są kombajny do zbioru wierzby energetycznej jednak ich koszt to setki tysięcy dolarów i przydatne są dla bardzo dużych plantacji. Koncepcja prof. Niemca polega na produkcji zestawu maszyn, które są adapterami przyczepianymi do typowych ciągników rolniczych stosowanych w gospodarstwach rolnych na Podkarpaciu. Mają być tanie w zakupie i eksploatacji a użyteczne  do prac polowych w małych gospodarstwach rolnych. Zestaw maszyn to maszyny do produkcji zrzezów niezbędnych do nasadzeń, sadzenia zrzezów, nawożenia, kombajn do zbioru wierzby. Na końcu łańcucha technologicznego jest rębak służący do pocięcia na małe kawałki praktycznie użyteczne. Politechnika Rzeszowska opatentowała już maszyny do całego ciągu technologicznego, niektóre z nich są w fazie badań prototypowych.

 Kombajn do zbioru wierzby energetycznej.

Stowarzyszenie „Horyzonty” co roku opracowuje zeszyty opisujące wybrane patenty i zgłoszenia patentowe Podkarpackich uczelni. W 2012 roku opracowano w ramach projektu „Akademia Innowacji” współfinansowanego z programu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego „Kreator Innowacyjności – wsparcie innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej” kolejny trzeci już zeszyt zawierający gotowe do wdrożenia prace Politechniki Rzeszowskiej. Opisy prac gotowych do komercjalizacji, z zarówno z aktualnego zeszytu  jak i z lat poprzednich zostały umieszczone w wydanym przez Rzeszowską Agencję Rozwoju Regionalnego „Katalogu ofert Technologicznych”, Rzeszów 2012. Zeszyty są dostępne w Stowarzyszeniu oraz w wersji elektronicznej na stronie internetowej www.horyzonty.man.rzeszow.pl.

mgr inż. Kazimierz Tuszyński, Stowarzyszenie na rzecz Innowacyjności i Transferu Technologii Horyzonty

Artykuł powstał w ramach projektu Akademia Innowacji współfinansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Źródła: strona internetowa Urzędu Patentowego RP www.uprp.pl, opisy patentowe przechowywane w Ośrodku Wynalazczości I Ochrony Patentowej Politechniki Rzeszowskiej.