Nowe obiekty z Podkarpacia w rejestrze zabytków
PODKARPACKIE. W 2019 r. Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków nieruchomych 22 obiekty oraz do rejestru zabytków ruchomych 236 obiekty.
W województwie podkarpackim posiadamy ponad 5000 obiektów wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych oraz ponad 107 tysięcy wpisanych do rejestru ruchomych. Co roku kolejne dzieła sztuki oraz budowle – po przygotowaniu odpowiedniej dokumentacji – otrzymują prawną ochronę ze względu na swoją wartość artystyczną lub historyczną.
W mijającym roku na listę wpisano obecny budynek I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Konarskiego w Mielcu, najstarszą szkołę średnią w tym mieście założoną w 1905 r.
Kolejny obiekt to nieduża kapliczka przydrożna wraz z ogrodzeniem, położona w Lesku u zbiegu ulic Stawowej i Piłsudskiego. Dokumentuje ona ważny etap w dziejach miasta, stanowiąc element zachowanego do dzisiaj historycznego układu dróg dojazdowych od strony Sanoka. W cokole kapliczki zachował się żeliwny reper geodezyjny osnowy wysokościowej, osadzony w czasie jej budowy w roku 1884. Geneza fundacji kapliczki wiąże się z obchodami rocznicy stłumienia powstania styczniowego przez carat. Data 1884 wyeksponowana na trójkątnym frontonie kapliczki upamiętnia 20 tą rocznicę wydarzenia z dnia 5 sierpnia 1864 r. kiedy stracono pięciu członków Rządu Narodowego. Dzień ten, przez kolejne lata, był obchodzony w środowisku weteranów powstania, jako dzień żałoby narodowej. Walory architektoniczne i historyczne stawiają ten obiekt w grupie rzadkich i cennych zabytkowych kaplic dworskich z regionu Podkarpacia.
Dla wielu miłośników sztuki zaskoczeniem może być jeden z następnych wpisów czyli kościół parafialny pw. Józefa w Przedborzu (gm. Kolbuszowa) wybudowany w latach… 1972-1979 wg projektu arch. Władysława Pieńkowskiego. Świątynia ta jest interesującym przykładem powojennego modernizmu i próbą odpowiedzi na zapotrzebowanie na współczesną architekturę sakralną powstającą po Soborze Watykańskim II. Charakteryzuje się ciekawą architekturą, dużymi walorami krajobrazowymi oraz umiejętnie zaprojektowanym wyposażeniem m.in. witrażami autorstwa Macieja Kałczyńskiego.
Z kolei do rejestru zabytków ruchomych wpisano zespół witraży z kościoła oo. Karmelitów Bosych w Przemyślu. Zespół ten związany jest z okresem, kiedy po kasacie zakonu w 1784 r. przez austriackiego zaborcę założenie kościelno-klasztorne przeszło w ręce Kościoła greckokatolickiego. Kościół przeznaczono na katedrę, a klasztor stał się rezydencją biskupa i duchowieństwa katedralnego oraz siedzibą greckokatolickich instytucji diecezjalnych. Adaptacja świątyni do nowej funkcji osiągnęła największe rozmiary podczas gruntownego remontu i przebudowy w latach 1879-1885 przeprowadzonej z inicjatywy księdza Antoniego Juzyczyńskiego. Wnętrze otrzymało nową aranżację w duchu historyzmu wg projektu i pod kierunkiem architekta wiedeńskiego Karola Königa, przy której byli czynni rzemieślnicy i artyści wiedeńscy, krakowscy i przemyscy. Witraże natomiast powstały w firmie witrażowniczej Tiroler Glasmalerei und Mosaic Anstalt. Reprezentują bardzo wysoki poziom artystyczny i technologiczny. Wykonane klasyczną techniką witrażową tzn. szkła barwione w masie, malowane i wypalane, składane w listwy ołowiane.
To tylko niektóre z „nowych” zabytków na terenie województwa podkarpackiego.
