Susza ustępuje. Na Podkarpaciu nie brakuje wody

Od 1 czerwca do 31 lipca 2018 roku trwała susza rolnicza na obszarze Polski. Aktualnie niedobór wody występuje dla krzewów owocowych, roślin strączkowych, tytoniu, zbóż jarych oraz kukurydzy na kiszonkę - czytamy w ostatnim raporcie IUNG.

Średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW) dla kraju, na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była nadal ujemna (wynosiła -109,3 mm), ale ulegała ona zwiększeniu.

W dalszym ciągu największy niedobór wody odnotowano w Poznaniu i na terenach przyległych do tego miasta oraz na terenie Niziny Szczecińskiej, w okolicach Żarnowca, Zielonej Góry, na Wysoczyźnie Lubińskiej oraz na Równinie Legnickiej. Suszy nie ma w południowo-wschodniej części Polski.

W okresie 1 czerwca do 31 lipca 2018 r. największe zagrożenie suszą rolniczą występowało wśród upraw krzewów owocowych. W tym okresie raportowania odnotowano kolejny już raz suszę rolniczą w tych uprawach. Suszę notowano w 5 województwach w 55 gminach. Podobne zagrożenie jest w przypadku roślin strączkowych.

IUNG-PIB opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2478 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: zbóż ozimych i jarych, kukurydzy na ziarno i kiszonkę, ziemniaka, buraka cukrowego, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, krzewów i drzew owocowych, truskawek oraz roślin strączkowych.

W ósmym okresie raportowania tj. od 1 czerwca do 31 lipca 2018 roku, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski.

Średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW) dla kraju, na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -109,3 mm. W kolejnym już okresie wartość KBW uległa zwiększeniu, tym razem o 12,0 mm.

Na dużym obszarze Polski zanotowano znaczny wzrost wartości KBW, w niektórych rejonach kraju od 10 do 20 mm. Natomiast w zachodnich i północnych obszarach Polski notowano obniżenie tych wartości od kilku do 10 mm. W dalszym ciągu najniższe wartości KBW występowały w Poznaniu i na terenach przyległych do tego miasta. W obecnym okresie podobnie jak w tym sprzed dziesięciu dni, deficyt wody na tym terenie wynosi nadal od -190 do –199 mm. W dalszym ciągu duży deficyt wody od –170 do -189 mm notowany jest na terenie Niziny Szczecińskiej, na Wysoczyźnie Żarnowieckiej, Wzniesieniach Zielonogórskich na Wale Trzebnickim na Wysoczyźnie Lubińskiej oraz na Równinie Legnickiej. W pozostałej zachodniej części kraju niedobory wody wynoszą od -100 do – 169 mm. Natomiast we wschodniej części Polski notowany jest mniejszy deficyt wody od 0 do -100 mm z wyjątkiem Równiny Wołomińskiej, Garwolińskiej oraz Łukowskiej gdzie deficyt ten wynosi od -120 do -139 mm.

Aktualnie susza rolnicza występuje w Polsce wśród wszystkich monitorowanych upraw:

- krzewów owocowych

- roślin strączkowych

- tytoniu

- zbóż jarych

- kukurydzy na kiszonkę

W ósmym okresie raportowania od 1 czerwca do 31 lipca 2018 r. największe zagrożenie suszą rolniczą występowało wśród upraw krzewów owocowych. W tym okresie raportowania odnotowano kolejny już raz suszę rolniczą w tych uprawach. Suszę notowano w 5 województwach w 55 gminach tj. w 2,22% gmin Polski, na powierzchni 0,22% gruntów ornych.

Podobne jak w uprawach krzewów owocowych zagrożenie suszą rolniczą notowano również wśród upraw roślin strączkowych, którą odnotowano już kolejny raz. Suszę notowano w 5 województwach w 53 gminach tj. w 2,14% gmin Polski, na powierzchni 0,21% gruntów ornych.

W tym okresie raportowania zagrożenie suszą występowało również w uprawach tytoniu, notowano ją w 2 województwach, w 5 gminach tj. w 0,20% gmin kraju.

Zagrożenie suszą rolniczą występowało również wśród upraw zbóż jarych. Na terenie Polski suszę notowano w jednej gminie województwa zachodniopomorskiego.

Suszą rolniczą notowano również w uprawach kukurydzy na kiszonkę. Na terenie Polski notowano ją w jednej gminie województwa zachodniopomorskiego.

Pierwsza dekada czerwca była bardzo ciepła. W zachodniej części kraju notowano od 20 do nawet ponad 20,5oC. Na pozostałym terytorium Polski również było ciepło z temperaturą od 17 do 20,5oC. Podobnie było w drugiej dekadzie tego miesiąca, w której notowano od ponad 19 do 20,5oC. Jedynie na północy kraju było nieco zimniej od 16,5 do 19oC. Natomiast trzecia dekada czerwca była już w całym kraju zdecydowanie zimniejsza. Na przeważającym terenie Polski notowano temperaturę od 15 do 16oC, Jedynie na obszarze północno-wschodniej i północno-zachodniej Polski było nieco cieplej od 16,5 do 17,5 C.

Pierwsza dekada lipca nie była zbyt ciepła, od 17 do 19oC. Najchłodniej było na północnym-wschodzie od 16,5 do 17oC, a najcieplej na południowym zachodzie od 19 do 19,5oC. Natomiast w drugiej dekadzie tego miesiąca rozkład temperatury powietrza był dokładnie odwrotny, tzn. na północnym wschodzie było najcieplej od 20 do 20,5oC, a najzimniej w południowo-zachodniej części kraju od 17 do 19oC. Natomiast trzecia dekada tego miesiąca była już gorąca w całym kraju. Na bardzo dużym obszarze Polski zachodniej i środkowej temperatura powietrza wynosiła od 22,5 do ponad 23,5oC. Na pozostałym terytorium kraju również było bardzo ciepło od 21,5 do 22,5oC.

W pierwszej dekadzie czerwca notowano bardzo duże zróżnicowanie kraju pod względem opadów atmosferycznych, od bardzo niskich we wschodniej części (od poniżej 5 do 10 mm) po stosunkowo wysokie w zachodnich i południowych obszarach od 10 do ponad 50 mm. Drugą dekadę tego miesiąca charakteryzowały bardzo niskie opady (do 5 mm) lub też notowano nawet ich brak w północnej Polsce. W południowej części kraju notowano wystąpienie opadów od 5 do ponad 50 mm (zwłaszcza w części południowo-wschodniej). Natomiast trzecia dekada obfitowała już w większe opady wynoszące na przeważającym obszarze kraju od 15 do 50 mm a na terenach południowej Polski przekraczających nawet 50 mm. Jedynie w północno-zachodnich obszarach notowano niskie opady wynoszące od 5 do 15 mm, a miejscami w tej części kraju występowały obszary, na których w dalszym ciągu nie notowano deszczu.

Pierwszą dekadę lipca na przeważającym obszarze kraju charakteryzowały bardzo niskie opady atmosferyczne wynoszące maksymalnie do 10 mm, a w niektórych rejonach Polski w ogóle ich nie notowano. Jedynie we wschodnich i zachodnich krańcach kraju odnotowano opady nieco większe od 10 do 20 mm. Natomiast drugą dekadę tego miesiąca charakteryzowały bardzo wysokie opady wynoszące nawet ponad 200 mm. Szczególnie duże notowano w zachodniej części Pojezierza Pomorskiego i Wielkopolskiego od 100 do 200 mm. Nieco niższe notowano na obszarze Wyżyny Małopolskiej i Śląskiej od 75 do 150 mm. Jedynie w zachodniej i południowo-wschodniej części kraju opady były mniejsze wynoszące mniej niż 50 mm. W trzeciej dekadzie tego miesiąca w całej zachodniej części kraju notowano bardzo małe opady od poniżej 5 do 10 mm, natomiast w części północno-wschodniej oraz południowo-wschodniej były już wyższe od 10 do ponad 50 mm.

Pierwsze dwie dekady czerwca charakteryzowały się wyjątkowo bardzo wysoką temperaturą powietrza oraz bardzo wysokim usłonecznieniem (zwłaszcza na północy kraju). Wartości tych elementów meteorologicznych były znacznie wyższe od norm wieloletnich a jednocześnie w tym okresie wystąpiły stosunkowo niskie opady atmosferyczne. Trzecia dekada czerwca jak i dwie pierwsze dekady lipca były już chłodniejsze. W pierwszej dekadzie czerwca wystąpiły stosunkowo duże opady atmosferyczne na bardzo dużym obszarze Polski, podobnie było lipcu zwłaszcza we wschodniej części kraju, w którym notowano już duże opady. W rezultacie średnia wartość KBW dla kraju uległa dalszemu zwiększeniu. Występujące warunki pogodowe w monitorowanym okresie spowodowały znaczne zmniejszenie deficytu wody dla wielu grup i gatunków roślin uprawnych. Jednakże nadal występowały niedobory wody sprawiające, że susza notowana jest wśród pięciu gatunków i grup roślin.

Dyrektor: Prof. dr hab. Wiesław Aleksander Oleszek

Opracowali: dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. nadzw., dr hab. Rafał Pudełko, dr Katarzyna Żyłowska, mgr Piotr Koza, mgr Elżbieta Wróblewska