Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Komentarz prawnika

Fot. Pixabay/CC0

Wielu przedsiębiorców boryka się obecnie z brakiem wykwalifikowanych pracowników, co w oczywisty sposób powoduje wzrost ich zainteresowania zatrudnieniem cudzoziemców zwłaszcza z krajów dawnego Związku Radzieckiego. Jednakże podejmując się prób ich zatrudnienia, stają przed wyzwaniem dotyczącym wybrania optymalnej formy prawnej dotyczącej zarówno zawarcia z nimi stosunku pracy jak również ich legalizacji na terytorium Polski. Jak wspomniano we wstępie jedną z takich form jest złożenie przez pracodawcę oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, podlegającego wpisaniu do ewidencji oświadczeń. Oświadczenie takie wpisuje do ewidencji oświadczeń powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce stałego pobytu pracodawcy w przypadku, gdy:

- cudzoziemiec, któremu ma być powierzona praca jest obywatelem Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy,

- okres wykonywania pracy nie przekroczy 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy niezależnie od liczby pracodawców powierzających pracę,

- cudzoziemiec nie będzie wykonywał pracy określonej jako praca sezonowa.

Jako pracę sezonową traktuje się prace związane z rolnictwem, leśnictwem, łowiectwem i rybactwem oraz te związane z działalnością związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi. Ich szczegółowy wykaz znajduje się w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017 r. w sprawie podklas działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), w których wydawane są zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca. Powyższe jest o tyle istotne, iż uniemożliwia wykonywanie pracy na podstawie oświadczenia w odniesieniu do rodzajów pracy dla których właściwe jest powierzenie wykonywania pracy w ramach prac sezonowych.

Minister właściwy do spraw pracy może określić w drodze rozporządzenia zawody, w których cudzoziemcy będący obywatelami państw innych, niż określone powyżej, mogą wykonywać pracę bez zezwolenia na pracę na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanego do ewidencji oświadczeń. Dotychczas takowego rozporządzenia nie wydano.

Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi jest sformalizowane i zostało określone w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca oraz wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń jako załącznik nr 17. Do oświadczenia należy dołączyć:

1. Ważny dowód osobisty lub ważny dokument podróży albo, jeżeli takiego dokumentu nie posiada i nie może go uzyskać, inny ważny dokument potwierdzający tożsamość – w przypadku, gdy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest osoba fizyczna;

2. Kopię wszystkich wypełnionych stron ważnego dokumentu podróży cudzoziemca, którego dotyczy wniosek, a w przypadku, gdy cudzoziemiec nie posiada ważnego dokumentu podróży i nie ma możliwości jego uzyskania kopię innego ważnego dokumentu potwierdzającego jego tożsamość; natomiast jeżeli cudzoziemiec nie przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – kopię stron dokumentu podróży z danymi osobowymi cudzoziemca;

3. Oświadczenie o nieistnieniu okoliczności wykluczających zarejestrowania oświadczenia stanowiące Załącznik nr 18 do Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca oraz wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń,

4. Dowód uiszczenia opłaty w wysokości 30 zł.

Samo postępowanie w przedmiocie wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń nie powinno trwać dłużej niż 7 dni od dnia otrzymania przez powiatowy urząd pracy oświadczenia, a w sprawach wymagających postępowania wyjaśniającego – nie później niż 30 dni od dnia otrzymania oświadczenia.

W przypadku pozytywnego załatwienia sprawy i wpisaniu oświadczenia do ewidencji oświadczeń, pracodawca zobowiązany jest pisemnie powiadomić właściwy powiatowy urząd pracy o podjęciu pracy przez cudzoziemca najpóźniej w dniu rozpoczęcia przez niego pracy. W przypadku niepodjęcia pracy przez cudzoziemca pracodawca również jest obowiązany poinformować o tym fakcie właściwy powiatowy urząd pracy w terminie 7 dni od dnia, w którym cudzoziemiec pracę miał rozpocząć.

Obowiązek zgłoszenia do powiatowego urzędu pracy jest o tyle istotny, iż jego niedopełnienie zagrożone jest sankcją karną w postaci kary grzywny.

Poza powyższym obowiązkiem informacyjnym na pracodawcy ciążą wszelkie inne obowiązki określone w przepisach prawa takie jak konieczność podpisania umowy o pracę, zgłoszenie do ubezpieczenia i inne.

Pamiętać również należy, iż oświadczenie nie stanowi tytułu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski, a stanowi jedynie podstawę do wykonywania pracy. Sama legalizacja pobytu odbywa się na podstawie innych procedur i należy pamiętać o ich dopełnieniu, ponieważ niedopełnienie obowiązku legalizacji pobytu skutkuje tym, iż jest on nielegalny.

Niezwykle istotnym udogodnieniem zarówno dla pracodawcy jak i dla pracownika będącego cudzoziemcem, a pracującego na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy jest możliwość kontynuowania zatrudnienia na podstawie zezwolenia na pracę lub zezwolenia na pobyt czasowy i pracę bez konieczności dołączania do wniosku informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy czyli tzw. testu rynku pracy. Taka możliwość istnieje w przypadku cudzoziemca, który w okresie bezpośrednio poprzedzającym złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub pobyt czasowy i pracę był zatrudniony przez okres nie krótszy niż 3 miesiące u tego samego pracodawcy i na tym samym stanowisku zgodnie z oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń.

Jak pokazuje powyższe opracowanie powierzenie pracy cudzoziemcowi na podstawie oświadczenia ma szereg zalet a są nimi szybkość postępowania, maksymalnie odformalizowany tryb postepowania, niski koszt dla pracodawcy, możliwość płynnego przejścia na zatrudnienia na podstawie zezwolenia na pracę bądź pozwolenia na pobyt czasowy i pracę. Do wad należy zaliczyć krótki czas obowiązywania oświadczenia i ograniczenie możliwości ich rejestracji do wąskiej grupy państw.

radca prawny Andrzej Kosior

Autor jest byłym pracownikiem Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie, gdzie pełnił funkcję m.in. z-cy dyrektora Wydziału Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców oraz pełnomocnika Wojewody Podkarpackiego do Spraw Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Obecnie prowadzi kancelarię radcy prawnego www.kancelariakosior.pl